W starożytnym Rzymie najcenniejsze w oczach Rzymian rzeczy takie jak: grunty italskie, służebności gruntowe wiejskie na gruntach italskich, niewolnicy, czworonożne zwierzęta pociągowe i juczne, broń zbywano jedynie w drodze uroczystego i sformalizowanego aktu przeniesienia własności zwanego mancipatio. Ceremoniał ten, stanowił instrument zapewniający bezpieczeństwo obrotu, zmierzający do ochrony nabywców poprzez zagwarantowanie odpowiedniego stopnia jawności czynnościom dotyczącym w/w kategorii przedmiotów. Mancypacja (jako tzw. imaginaria venditio) mogła być wykorzystywana do różnych celów, np. sprzedaży gotówkowej, darowizny, ustanowienia posagu, zawarcia umowy powierniczej (fiducia), wykonania zapisu itd.
Podstawowe znaczenie dla zapewnienia jawności w mancipatio miał udział świadków (pięciu dorosłych obywateli rzymskich płci męskiej o dobrej reputacji) reprezentujących wspólnotę – „publiczność”.
W ich pamięci i świadomości znajdowała odzwierciedlenie, zarówno sama data aktu, jak i dane dotyczące stanu prawnego i faktycznego zbywanego przedmiotu (a także osoba zbywcy i nabywcy),
Świadkowie byli zobowiązani do składania na każde wezwanie zeznań dotyczących
okoliczności mancipatio,Niedopełnienie tego obowiązku groziło im surowymi karami,
W ten sposób również osoby trzecie interesujące się stanem prawnym i faktycznym konkretnego dobra, w każdym czasie mogły uzyskać od świadków mancypacji informację o tych okolicznościach.
Sfałszowanie takiej transakcji nie było oczywiście niemożliwe, jednak na pewno bardzo trudne, a koszt takiej machinacji (przekupienia wszystkich pięciu świadków) mógł przekraczać wartość samej rzeczy będącej przedmiotem mancipatio. Zwłaszcza jeśli przykładowo dany grunt był przedmiotem wielu transakcji w przeszłości, lub dawni świadkowie już nie żyli. Bardziej opłacało się zakupić niewolnika, niż opłacić wszystkich świadków.
No dobrze, a co to wszystko ma właściwie wspólnego z blockchain?
Jednym z najbardziej głośnym przykładem wykorzystania technologii blockchain jest kryptowaluta bitcoin. Technologia użyta została po raz pierwszy w 2009 roku, jako sposób księgowania wszystkich transakcji opartych o wirtualną walutę.
Czym jest i jak działa blockchain?
Blockchain (łańcuch bloków) to rozproszona baza danych, która zawiera stale rosnącą ilość informacji (rekordów) pogrupowanych w bloki i powiązanych ze sobą w taki sposób, że każdy następny blok zawiera oznaczenie czasu (timestamp) kiedy został stworzony oraz link do poprzedniego bloku, będący zaszyfrowanym „streszczeniem” (hash) jego zawartości.
Ponieważ każdy blok zawiera informacje o danych transakcji, jak też odwołanie do bloku poprzedniego, nie ma możliwości zmiany transakcji zawartej wcześniej w jakimś bloku bez modyfikacji wszystkich następujących po nim łańcuchu bloków. W ten sposób tworzony jest nierozerwalny łańcuch bloków danych (czyli blockchain). Dzięki niemu dokonanie jakiejkolwiek zmiany w zapisach historycznych (bez zmiany całej historii transakcji), czy dokonanie nieautoryzowanej transakcji jest niemożliwe.
Bezpieczeństwo transakcji blockchain
Aby uniemożliwić takie „cofnięcie” czy zmianę w systemie bitcoin zastosowano rozwiązanie oparte na „dowodzie pracy” (proof-of-work, PoW), który jest wymagany do zatwierdzenia bloku transakcji.
PoW powoduje zwiększanie bezpieczeństwa zatwierdzonych transakcji, bo do zmiany zatwierdzonej w bloku transakcji wymagane jest wykonanie wszystkich obliczeń potrzebnych do zatwierdzenia zawierającego ją bloku i wszystkich kolejnych bloków.
Na pewnym poziomie trudności, z ekonomicznego punktu widzenia, węzłowi zatwierdzającemu transakcje bardziej opłaca się poprawnie zatwierdzać kolejne bloki niż modyfikować wcześniej zatwierdzone transakcje.
Gdzie Blockchain może być wykorzystywany?
Dzięki technologii blockchain możliwy jest zakup dóbr, które są często sprowadzane z zagranicy, a następnie wielokrotnie odsprzedawane jak np. samochody czy dzieła sztuki. Transakcje oparte na blockchainie gwarantowałyby łatwe prześledzenie legalności całego łańcucha poprzednich właścicieli.
Zastosowanie technologii blockchain:
potwierdzania faktycznej daty wytworzenia produktu a tym samym pewnego określania jego daty ważności,
łatwego potwierdzenia praw do utraconego w przyszłości (np. z powodu wojny) majątku,
potwierdzania faktycznego przebiegu transakcji np. w procesie reklamacji z klientem lub klienta z producentem,
interakcji użytkowników i zawierania transakcji bez pośrednictwa banków i innych instytucji finansowych przy wykorzystaniu tzw. decentralized finance (DeFi),
Płatności oraz pożyczki Peer-to-Peer,
Sprzedaż, współdzielenie i wynajem własności,
Transfer pieniędzy bez wykorzystania konta bankowego,
Inteligentne kontrakty (smart contracts),
Transakcje kupna sprzedaży energii.
Pomimo, iż Sektor DeFi jest postrzegany przede wszystkim jako zagrożenie dla bankowości i tradycyjnych usług finansowych, a najważniejszym beneficjentem sieci blockchain są użytkownicy indywidualni, banki mogą wykorzystać specyfikę DeFi i mechanizmy, które wypracowały, aby rozszerzyć lub usprawnić swoją działalność.
Technologia blockchain – zastosowania w finansach
Rozwiązania oparte na technologii blockchain mają niewątpliwy wpływ na sektor finansowy, to właśnie ten sektor jako jeden z pierwszych zauważył ogromne możliwości zastosowania tego rozwiązania i potencjał technologii. W roku 2015 powołano konsorcjum banków i firmy branży Fintech, którego zadaniem byłoby rozwijanie technologii blockchain – w jego skład wszedł między innymi Bank Of America.
ułatwienia lub nawet zastąpienia procedury potwierdzania poprawności transakcji różnorodnych rodzajów operacji na papierach wartościowych, obrotu wierzytelnościami, funduszami oraz umowami,
stworzeniu szybkich, pewnych i niezawodnych systemów transakcyjnych w rozliczeniach między/wewnątrz bankowych w oparciu o własną kryptowalutę,
usprawnienia procesów onboardingu nowych klientów dzięki wykorzystaniu rozproszonych systemów identyfikacji osób i potwierdzania tożsamości.
Banki jako instytucje zaufania społecznego, mogłyby nieco paradoksalnie, w stosunku do DeFi przyjmować rolę wyroczni lub świadczyć usługi zaufania (uwierzytelnianie, identyfikacji uczestników, poświadczanie treści) czy inne specjalistyczne usługi (interpretacja umów, inicjowanie procesów itp.) a także stać się pośrednikami w relacjach z regulatorami, ustawodawcami, proponentami zmian prawa i regulacji.
Technologia blockchain – zastosowania w energetyce
Kolejną branżą, która dostrzegła wykorzystanie technologii blockchain i jej ogromny potencjał jest energetyka. Technologia blockchain może być pomocna w rozliczeniu transakcji kupna-sprzedaży energii np. pomiędzy jej małymi producentami – gospodarstwami domowymi, a ich klientami, odbiorcami energii, także tymi rozproszonymi (elektrycznymi samochodami) . Blockchain umożliwia zawieranie transakcji sprzedaży energii bezpośrednio i natychmiastowo, co w pozostałych przypadkach wymaga centralnego pośrednika. Za sprawą eliminacji pośrednika i możliwości bezpośredniej sprzedaży, zostaje obniżony koszt zakupu energii. Właśnie z tego powodu, dzięki redukcji kosztów w przyszłości skorzystają odbiorcy końcowi.
Czy potrzebny jest zatem jeszcze jakiś pośrednik jak np. zaufana trzecia strona?
Zaufana trzecia strona (ang. Trusted Third Party) pełni funkcję tożsamą z rolą notariusza. Może to być osoba fizyczna (jak libripens w czasach Republiki Rzymskiej) lub instytucja, która odpowiada m.in. za weryfikację tożsamości stron transakcji oraz potwierdza zawarcie transakcji. Szczególnie ważne może to być w przypadku transakcji dokonywanych na odległość, w której strony biorące udział mogą się nie widzieć lub nie znać.
Transakcje oparte o blockchain są zwykle publiczne tzn. dostępne dla wszystkich, jednak widoczne tylko w ramach odpowiednich praw dostępu dla konkretnego użytkownika. Są również sieci blockchain, w których informacje o transakcjach mogą być udostępniane tylko stronom biorącym w nich udział.
Innymi słowy trasę transakcji pomiędzy węzłami można prześledzić, jednak kto w danej transakcji jest węzłem już nie. W takim ujęciu bezpieczeństwo opiera się na technologii, a nie na gwarancjach trzeciej strony.
Uważa się, że o ile technologia blockchain eliminuje co prawda konieczność istnienia zaufanej trzeciej strony do potwierdzania transakcji, to jednak nie gwarantuje poprawnej weryfikacji tożsamości stron.
Data publikacji: 22.11.22